University of Νew South Wales, Sydney
ΚΥΡΙΑΚΗ ΦΡΑΝΤΖΗ
Στις 11-13 Απριλίου έγινε στην Αδελα'ί'δα της Αυστραλίας συνέδριο Ελληνικών Σπουδών που οργανώθηκε από το ελληνικό τμήμα του πανεπιστημίου Flinders.To πρόγραμμα του συνεδρίου που μπορείτε να διαβάσετε στον κόμβο δίνει μια εικόνα της θεματολογίας γύρω από την οποία κινείται η σχετική έρευνα στην περιοχή.Η δική μου ανακοίνωση σ' αυτή τη συνάντηση ήταν περιληπτικά η εξής :

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η περίπτωση των εκπαιδευτικών
Η παρουσίαση εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους οι παράγοντες φύλο,τάξη και μορφωτικό επίπεδο αλληλεπιδρούν και διαπλέκονται στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης τον 20όν αιώνα. Με αφετηρία τον μονόπλευρα θεωρητικό προσανατολισμό των ελληνικών εκπαιδευτικών θεσμών, ποσοτικά στοιχεία και προσωπικές μαρτυρίες, εστιάζεται στα κύρια συμπεράσματα μιας έρευνας για τις γυναίκες απόφοιτες της Φυσικομαθηματικής Σχολής της Αθήνας που δίδαξαν στα σχολεία στη διάρκεια της προπολεμικής και μεταπολεμικής εποχής.
Τα κυριότερα «ευρήματα» της έρευνας είναι τα εξής:
Οι γυναίκες στις θετικές επιστήμες , παρότι αυξήθηκαν αριθμητικά, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έπαψαν να παράγουν πρωτότυπο θεωρητικό έργο και μετακινήθηκαν σε θέση βοηθητικού προσωπικού στην παραγωγή της γνώσης. Την ίδια εποχή στην Ελλάδα αυξήθηκε η προτίμηση των γυναικών για σπουδές θεωρητικού χαρακτήρα.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των γυναικών στις θετικές επιστήμες στην Ελλάδα ήταν ταξικά.Υπάρχει απόλυτη αλληλουχία και σύνδεση της γεωγραφικής, κοινωνικής και μορφωτικής προέλευσή τους με τη δυνατότητα μετακίνησής τους σε αστικές περιοχές, τις γυμνασιακές και πανεπιστημιακές τους επιδόσεις, τις καθυστερήσεις στις εισαγωγικές και τις σπουδές, καθώς και τις επαγγελματικές τους επιλογές.
Οι γυναίκες πτυχιούχοι της ΦΜΣ που δεν απασχολήθηκαν στην εκπαίδευση προέρχονταν από τα μεσαία ή ανώτερα στρώματα ή είχαν γονείς ελεύθερους επαγγελματίες με συγκριτικά υψηλή μόρφωση. Αποφοίτησαν κυρίως από το Χημικό και Φυσικό τμήμα, έκαναν μεταπτυχιακές σπουδές, και εργάστηκαν σε θέσεις εργασίας του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με κύρος και υψηλές αποδοχές. Οι εκπαιδευτικοί είχαν κυρίως μικροαστική προέλευση και αποφοίτησαν από τα λαικότερα τμήματα της ΦΜΣ, το Μαθηματικό και το Φυσικό. Εργάστηκαν σε σχολεία μεικτά και θηλέων, στις μικρές τάξεις του Γυμνασίου και οι περισσότερες χαρακτήρισαν στις μαρτυρίες τους αυτή την επαγγελματική επιλογή λύση ανάγκης,
Εξίσου σημαντικός στην εξέλιξη των γυναικών της έρευνας ήταν ο παράγοντας φύλο. Μέχρι τον πόλεμο αποφοίτησαν από σχολεία του υποβαθμισμένου γυναικείου δικτύου εκπαίδευσης και υπό τη σκια αντιλήψεων που θεωρούσαν τις θετικές επιστήμες ασύμβατες με το φύλο και τις νοητικές τους ικανότητες. Γενικότερα μέχρι και πρόσφατα, το στενό τους περιβάλλον αποθάρρυνε στρατηγικές απασχόλησης ή επαγγελματικής βελτίωσης που δεν συμβάδίζαν με τις οικογενειακές ανάγκες και ξεπερνούσαν την παράδοση των υποβαθμισμένων γυναικείων επαγγελμάτων. Το Πολυτεχνείο πχ εμφανίζεται περίπου ως απαγορευμένος χώρος σπουδών στις μαρτυρίες, και τα σχετικά επαγγέλματα χαρακτηρίζονται αντρικά.
Οι απόφοιτες της ΦΜΣ απασχολήθηκαν κυρίως στις δημόσιες υπηρεσίες, στη μέση, ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση, στα νοσοκομεία και την έρευνα, τύπους εργασίας που θεωρείται ότι προσιδιάζουν στις γυναίκες ή που παρέχουν επαγγελματική ασφάλεια και συντάξεις. Φυλετικά καθορισμένος ήταν επίσης ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονταν στο καθημερινό περιβάλλον της εργασίας τους, καθώς και ο τρόπος που αυτές με τη σειρά τους αντιμετώπιζαν τις άλλες γυναίκες.
Το γενικότερο συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι τη μεταπολεμική εποχή που το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ΜΕ θηλυκοποιείται, απασχολούνται σε αυτό άτομα από ολοένα πιο χαμηλές κοινωνικοοικονομικές κατηγορίες, τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρές διακρίσεις φύλου. Παραμένει ανοιχτή προς έρευνα η σχέση: γυναίκες/ θηλυκότητα/ θηλύτητα - επιστήμη, και οι γυναίκες στις θετικές επιστήμες αποδεικνύονται ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρων χώρος για να μελετήσει κανείς τη σχέση αυτή.

Κυριακή Φραντζή, Μάιος 2003