Πρόσφατα άρθρα

How does Seferis’ mythical method interact with Greece’s lasting socio-political issues?

Seferis uses the mythical method in his poetry to allude to and comment upon social and political issues in Greece in his lifetime. Before discussing his poetry, it is important to define what is meant by Seferis’ mythical method. This method can be described as allusive, as although Seferis does make direct references to myth he does so in inventive ways, for example by using narrative space, symbols and characters to evoke Greek myths.

How does Seferis’ mythical method interact with Greece’s lasting socio-political issues?

Discuss the portrayal and effects of loss in the poetry of Cavafy

My Mother's Sin and Other Stories A series of lectures on Modern Greek literature taught by Dr Dimitra Tzanidaki-Kreps This is a first class essay of one of my students, Jenny Wight, who took my course this year writing beautifully on the effects of loss in Cavafy's poetry.

Discuss the portrayal and effects of loss in the poetry of Cavafy

Poetics and Histories: To What Extent Did C. P. Cavafy Alter Historical Narratives, and for What Artistic Purposes?

stuident Name: Joseph Watson Module Lecturer: Dr Dimitra Tzanidaki-Kreps Date of Submission: 11/01/2016

Poetics and Histories: To What Extent Did C. P. Cavafy Alter Historical Narratives, and for What Artistic Purposes?

Hyperion or the hermit in Greece

Concept, dramaturgy and performance by Dimitra Kreps

Hyperion or the hermit in Greece

ἐξ ἐρίων δὴ καὶ κλωστήρων καὶ ἀτράκτων

This essay examines that metaphor in the context of the political and war situation at the time Lysistrata was first performed. It considers traditional gender roles in the fifth-century Greek polis and Lysistrata’s inversion of those roles in her weaving analogy. Aristophanes’ comedic purpose in the weaving speech, in Lysistrata as a whole, and more generally across his corpus is examined. In addition, some observations are made about the sound pattern of Lysistrata’s speech and, in a personal argument, a speculative suggestion is advanced that the audience might have associated her cadences with the familiar rhythms of a domestic weaving loom.

ἐξ ἐρίων δὴ καὶ κλωστήρων καὶ ἀτράκτων

«Examine how homoerotic love is expressed in Cavafy’s erotic poetry» By Yousuf Danawi, Reading University

This essay aims to examine the manner in which homoerotic love is expressed in Constantine Peter Cavafy’s erotic poetry.Initially, it will provide a brief introduction entailing contextual information. Subsequently, this essay will bestow an intricate analysis of his erotic poems, with a particular focus on elucidating recurrent themes pertaining tohomoerotic love. The analysis will explore both the formal and thematic constituents of Cavafy’s erotic poetry, accompanied by a pervading extraction of deeper meaning.This examination will be enhanced utilising relevant secondary literature. The primary source that consists of the poems to be discussed in this essay derives from a digital anthology that comprises Cavafy’s ‘Recognised’, ‘Denounced’, and ‘Hidden’ poems

 «Examine how homoerotic love is expressed in Cavafy’s erotic poetry» By Yousuf Danawi, Reading University

Theatricality, didacticism, prosaic verse, use of persons as symbols, contemplative mood, flashbacks are some of Cavafy’s recurring ‘tropes’. Discuss.

Within the vast poetry collection of Constantine Cavafy, arguably, a pattern of recurring tropes emerges, offering the readers an in depth understanding of what defines his artistry. The poems that I have chosen for this essay being Young Men of Sidon, Alexandrian Kings and Kaisarion, from his book The Collected poems. One might say that they serve as an example of Cavafy’s gravitation towards an array of literary devices such as theatricality, didacticism, prosaic verse, use of persons as symbols, contemplative mood and flashbacks, one might say that they create a narrative that extends beyond the individual poems, inviting us to explore the timeless themes captured by Cavafy.

Theatricality, didacticism, prosaic verse, use of persons as symbols, contemplative mood, flashbacks are some of Cavafy’s recurring ‘tropes’. Discuss.

Discuss the portrayal and effects of loss in the poetry of Cavafy

My Mother's Sin and Other Stories A series of lectures on Modern Greek literature taught by Dr Dimitra Tzanidaki-Kreps This is a first class essay of one of my students, Jenny Wight, who took my course this year writing beautifully on the effects of loss in Cavafy's poetry.

Discuss the portrayal and effects of loss in the poetry of Cavafy

In Ritsos’ Moonlight Sonata what sentiments does the woman’s confession provoke/inspire to you and how these compare to the ones felt by the young man who remains silent throughout her long monologue.

Yannis Ritsos' "Moonlight Sonata" is a poignant and emotionally charged poem that presents a deeply intimate monologue of a woman speaking to a silent young man. The setting is night, with the moonlight casting a dreamlike atmosphere over the scene. The woman's confession, filled with personal revelations, memories, and emotions, evokes a variety of sentiments in the reader and provokes a complex response.

In Ritsos’ Moonlight Sonata what sentiments does the woman’s confession provoke/inspire to you and how these compare to the ones felt by the young man who remains silent throughout her long monologue.

The form of Dramatic Monologue as perfected by Ritsos’ poetry.

Yannis Ritsos is widely regarded as one of the most significant figures in contemporary Greek poetry. He managed to revolutionise the idea of a dramatic monologue and create not just beautiful poetry, but also a multifaceted art form that has depth on psychological, social, and philosophical levels throughout all of his publications. The dramatic monologue form was popularised by Victorian poets such as Robert Browning, but Ritsos revitalised it and many poets to this day still use his style as inspiration. His ability to construct identities and characters that the reader can genuinely sense and almost experience is skilful.

The form of Dramatic Monologue as perfected by Ritsos’ poetry.

Nequaquam vacuum

Vassilis writes, "Χαιρετισμοί προς νέους επιβάτες. Μια πρόταση για σώμα κειμένων προς έκδοσιν. Εικόνες από ένα δύσθυμο Ραμαζάνι.
Βασίλης Οικονομίδης
"

16 Οκτωβρίου 2006

Πρώτα-πρώτα το οφειλόμενο και ολόψυχο "καλώς ορίσατε" στους συναδέλφους που πρόσφατα πήραν τη μεγάλη απόφαση να αναλάβουν την περιπέτεια του εξωτερικού, των πανεπιστημίων και της ελληνομάθειας σε διάφορες πτυχώσεις του χάρτη. Κάποτε η διαδρομή μοιάζει με της Αργούς (υπάρχει κάπου το Χρυσόμαλλον Δέρας απλωμένο στα κλαδιά ενός άγνωστου δέντρου, στη χαρά των φοιτητών/φοιτητριών και τη δική μας ενώ μαθαίνουμε, δυσκολευόμαστε, ξαναδοκιμάζουμε, μαθαίνουμε...) , κάποτε θυμίζει πιο πολύ ρότα του θωρηκτού "Αβέρωφ", ηρωικού μεν αλλά σιδερένιου, που στο τέλος μπορεί να γίνει και μουσείο. Αναφέρομαι σε προγενέστερες αγκυλώσεις, τοπικές ισορροπίες, δυσκολίες στην υλοποίηση προγραμμάτων, ακόμη και κακολογίες, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε κι από προηγούμενες καταχωρίσεις στον δικτυακό μας τόπο... Μα αξίζει τον κόπο, πιστέψτε με.

Διάβαζα χθές με ενδιαφέρον τα κείμενα των συναδέλφων από την Αμερική και το Ηνωμένο Βασίλειο, στα οποία κατέγραφαν τις πρώτες τους εντυπώσεις και τα σχέδιά τους σε σχέση με τη διδασκαλία. Από το δήγμα της περιέργειας και της νοσταλγίας, ανέτρεξα σε παλαιότερες τέτοιες παρουσιάσεις, χωρίς να εξαιρέσω και τη δική μου. Καταγράφουμε αριθμούς μερικές φορές, επίπεδα, εγχειρίδια, πρόσθετα μέσα διδασκαλίας. Αυτά βέβαια είναι ιδιαίτερα σημαντικά: βοηθούν, καθώς τα καταγράφουμε, να συνειδοποιήσουμε και οι ίδιοι τις δυνατότητες ή τους περιορισμούς μας, να βοηθήσουμε κεντρικούς φορείς να αποτυπώσουν την κατάσταση έστω χονδρικά (το Κ.Ε.Γ., το Υπ.Ε.Π.Θ- αν και δεν ξέρω κατά πόσο το τελευταίο παρακολουθεί ή μελετά ιστοσελίδες σχετικές με εμάς, δεν είχα την ευκαιρία να το διαπιστώσω-, το ΥΠ.ΠΟ κλπ.), να επωφεληθούμε από την εμπειρία των ομοτέχνων και να αναπτύξουμε διάλογο.

Όμως επιτρέψτε μου να παρατηρήσω και το εξής: τελικά τα κείμενα αυτά τυποποιούνται και δίνουν μιαν εντύπωση ομοιογένειας, η οποία είναι πλασματική. Απεικονίζουν την ελληνομάθεια και τη διδασκαλία "εν κενώ". Όταν συμβαίνει να συναντιόμαστε, άλλα είναι εκείνα που συζητάμε: Πώς είναι η ζωή εκεί, πώς είναι η πόλη από μια μη τουριστική άποψη, τι ενδιαφέρει τους φοιτητές, πώς ζουν ως νέοι ή λιγότερο νέοι εκεί, πώς τα φέρνουν βόλτα με το μισθό ή το χαρτζιλίκι τους; Τι συμβαίνει με τα ποικίλα πολιτικά γεγονότα και πόσο αυτά επηρεάζουν; Ίσως γι'αυτό μου αρέσουν τα κείμενα π.χ. της Σίσης Αθανασοπούλου απο τη Νάπολη, της Αρετής Πότσιου από το Βαγιαδολίδ, παλιότερα του Τασου Χατζηαναστασίου από το Παλέρμο, του Κώστα Περτσούνη από το Κάιρο γιατί πάντα αφήνουν να διαφανεί στο καναβάτσο της εικόνας λίγο ή πολύ από το μεγάλο τοπίο. Για να πω την αλήθεια, θεωρώ ότι οι Φρυκτωρίες και το Κ.Ε.Γ. θα επιτελέσουν σημαντικό έργο αν συλλέξουν αυτά τα κείμενα και συνερανίσουμε ένα σώμα εμπειρίας εξωδιδακτικής, που θα πληροφορει τον αναγνώστη και, ενδεχομένως, τον ενδιαφερόμενο μελλοντικό συνάδελφο, πώς είδαμε αυτούς τους τόπους, τις δεύτερες πατρίδες για ορισμένους. Μάλιστα. Ελλοχεύει εδώ ο κίνδυνος ή το δώρο του υποκειμενισμού, μα θα ήθελα σοβαρά να μου υποδείξει κάποιος πού δεν ελλοχεύει στη δουλειά μας. Εμπειρίες οικειότητας, αναγνώρισης, ασύμβατου, παραγνώρισης, νομίζω ότι όλα έχουν τη θέση τους εδώ.

Δίκην εκμυστηρεύσεως, παραθέτω εντυπώσεις μου από τη μεγάλη εικόνα που βλέπω αυτές τις μέρες καθώς διανύουμε ένα παράξενο Ραμαζάνι (στη διάρκεια του οποίου, για να γυρίσω στα "αντικειμενικά", μειώνεται ο χρόνος διδασκαλίας κατά δέκα λεπτά κι αναγκάζομαι να τρέχω και να μη φτάνω με το πρώτο επίπεδο αρχάριων):

Η μαμά του Άχμαντ, το φθινόπωρο

Με τα χρόνια, με τις πολλές κρίσιμες περιστάσεις και εντυπωμένες λεπτομέρειες που φέρνουν τα χρόνια σε αυτό το κομμάτι του κόσμου, η μαμά του Άχμαντ έγινε για μένα σημαντική μορφή. Λίγο μετά τα πενήντα της, κι αφού ανάθρεψε με ασφυκτική αγάπη τα πέντε παιδιά της, αποφάσισε να «υιοθετήσει» εμένα, τον επιστήθιο φίλο του γιού της Άχμαντ, και να με προβιβάσει στο ρόλο του «χριστιανού γιού» της. Από τότε δεν έλειψαν ποτέ τα τάπερ από το ψυγείο μου, σε ποικίλα μεγέθη και με πιο ποικίλα περιεχόμενα: τα περίφημα πιλάφια της, ένα είδος σπαραγγιού που ξέρει ότι μου αρέσει, πίτες με φύλλα φρέσκιας ρίγανης και τα δυτικά της πειράματα, π.χ. το εξαιρετικό κέικ καρότου που σκαρώνει από καιρού εις καιρόν και βελτιώνει ή τροποποιεί. Όλη η οικογένεια, για να πω την αλήθεια, έγινε μια αγκαλιά φιλόξενη, αλλά η Ουμ Άχμαντ (η μητέρα του Άχμαντ) είναι πάντα το βαρόμετρο των ημερών κι εκείνη που η κρίση της βαραίνει μέσα μου περισσότερο.

Συνταξιούχος εκπαιδευτικός η ίδια, δίδαξε για είκοσι πέντε χρόνια αραβική λογοτεχνία και γλώσσα. Ίσως γιαυτό να είναι τόσο καλά οργανωμένη η σκέψη της και να φτάνει πάντα στην ουσία, με τα καλά αγγλικά της, μολονότι της ξεφεύγουν λίγο οι χρόνοι των ρημάτων. Άλλωστε με τις μανάδες συμβαίνει και τούτο το θαυμαστό: συμπληρώνουν με τα μάτια ό,τι ξεφεύγει από την κυριολεξία, έτσι που η επικοινωνία στο τέλος επιτυγχάνει το ζητούμενο. Δε μανδηλοφορέθηκε κι όμως μελετάει τακτικά το Κοράνι και ενδιαφέρεται πάντα να συζητά εδάφια που κατά τη γνώμη της περιέχουν ποιητική μαγεία ή που δεν τα κατανοεί πλήρως και θέλει να τα θέσει υπό τη βάσανο της ερμηνείας. Πάντα με ρωτάει: «Τι να θέλει άραγε να πει στο σημείο αυτό; Τι λένε τα δικά σας ιερά κείμενα για τό θέμα;» Σε μια κοινωνία που αποφεύγει τα βιβλία και απαξιώνει την ανάγνωση, εκείνη παραγγέλνει τα δικά της στον βιβλιοπώλη κι είναι κυρίως τίτλοι πολιτικών επιστημών, ιστορίας και μελετήματα που άπτονται της επικαιρότητας.

Όπως συμβαίνει στα σπίτια της μεσοαστικής τάξης εδώ, οι συσκευές της τηλεόρασης είναι περισσότερες της μιας ανά νοικοκυριό και μάλιστα με δορυφορική κεραία. Η δική της βρίσκεται στο καθιστικό, πάντοτε συντονισμένη σε ενημερωτικά προγράμματα, δελτία ειδήσεων, αφιερώματα στην αραβική κι ενίοτε στην αγγλική. Μόνο μια φορά το χρόνο αλλάζει τις συνήθειές της: στη διάρκεια του Ραμαζανιού πολλά κανάλια προβάλλουν οικογενειακές σειρές με κοινωνικό ή ιστορικό περιεχόμενο. Η άνοδος του Σαλαδίνου, η εμπέδωση της καινούργιας θρησκείας στην αραβική χερσόνησο, οι μάχες διαδοχής μεταξύ των διεκδικητών του χαλιφάτου, οι σκευωρίες των Σταυροφόρων... Ή μια νεαρή δικηγόρος που προσπαθεί να επιβιώσει στο ανταγωνιστικό περιβάλλον των δικαστικών μεγάρων της Δαμασκού. Ή, άλλη νεαρή που αποφασίζει να αλλάξει τη μίζερη ζωή της, ακολουθώντας την κλίση της στο τραγούδι. Νεαρός, τελειόφοιτος του Τμήματος Κοινωνικών Επιστημών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καϊρου, αποφασίζει να εκπονήσει τη διπλωματική εργασία του πάνω στο θέμα των παιδιών των φαναριών και τότε ανακαλύπτει μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα, τον «άλλο» παράλληλο κόσμο. Η μαμά του Άχμαντ, μια φορά το χρόνο, μεταβάλλεται σε τυπική νοικοκυρά τηλεθεάτρια κι, επειδή ξέρει τη δυσκολία μου με την αιγυπτιακή διάλεκτο, διαλέγει από νωρίς- από τον καιρό που κυκλοφορούν οι περιλήψεις και οι προεπισκοπήσεις- μια ή δυο συριακές σειρές που είναι στη λεβαντίνικη καθομιλούμενη να μου προτείνει. Αξιολογεί την υπόθεση και την ποιότητα των συμμετεχόντων ηθοποιών προτού βγάλει τη δίκαιη απόφαση. Νομίζω ότι με την εξυπνάδα της έχει βρει τα δυσεπίγνωστα γούστα μου.

Έτσι φτάσαμε και φέτος στο ραμαζάνι που σιγά-σιγά μετακινείται μες στο χρόνο,
ακολουθώντας τη σεληνιακή τροχιά του. Έτσι και φέτος, στο ζεστό φθινόπωρο, η μέρα χωρίστηκε σε δυο ημίχρονα, την ώρα της στέρησης και την ώρα της πλησμονής. Τις προάλλες πήγα στο σπίτι τους για ιφτάρ (το αργοπορημένο πρόγευμα, μετά την απογευματινή προσευχή- στιγμή οικογενειακής ευωχίας) και περίμενα εις μάτην τις συστάσεις της για το ιδανικό σήριαλ. Έφτασε η ώρα του καφέ πια, που σημαίνει ότι σε λίγο η επίσκεψη λαμβάνει τέλος. Τότε τόλμησα να θέσω το ζήτημα ξεκάθαρα: «Λοιπόν δε μου είπατε, Ουμ Άχμαντ, ποιο πρόγραμμα, τι ώρα, τι υπόθεση...». Σκοτείνιασε λίγο: «Ξέρεις, φέτος δεν παρακολουθώ. Δεν μπορώ. Εξακολουθώ να βλέπω τις ειδήσεις. Προσπάθησα, αλλά δεν μπορώ.» Της ζήτησα εξηγήσεις, να μάθω τι άλλαξε στο μεταξύ. «Μπορεί να φταίει που φέτος η νηστεία ήρθε νωρίς, μόνο ένας μήνας πέρασε από όσα έγιναν στο Λίβανο. Μου έχουν καρφωθεί στο μυαλό εικόνες και δεν ξέρω πότε θα φύγουν». Σώπαινα. «Όλα ήταν άσχημα και για μας ανησυχητικά. Αλλά είναι μια σκηνή που με παιδεύει. Μετά την ανακάλυψη των καμμένων παιδιών από το βομβαρδισμό στην Κανά, είδα τις γυναίκες που έκλαιγαν κι ένα από τα παιδιά που τα σήκωναν σαν τις κούκλες, μου θύμισε τον Σάμερ μου (το μικρότερο γιο της), όταν ήταν μικρός. Ίδιο ανάστημα, διάπλαση ίδια κι έτσι έγερνε το κεφάλι του όταν ήταν άρρωστος, όπως συμβαίνει με τα μικρά. Μόνο που εκείνο το κακόμοιρο...»

Έτσι, «Το φθινόπωρο ήρθε μετά το καλοκαίρι». Ιδού μια πρόταση που θα μπορούσε να δοθεί ως παράδειγμα κοινοτοπίας. Όμως αυτό το φθινόπωρο ήρθε βιαστικά μετά το καλοκαίρι με τα γεγονότα, τους φόνους, τα ρημαγμένα σπίτια, τους ξεκοιλιασμένους δρόμους, τους έντρομους γιατρούς που δούλευαν χωρίς ηλεκτρικό στα νοσοκομεία, την πόλη που είχε μείνει χωρίς ψωμί επί μια εβδομάδα και τα κιβώτια που περνούσαν χέρι-χέρι πάνω από τους χειμάρρους. Κι έτσι η μαμά του Άχμαντ, στην άκρη της παραπάνω δήλωσης του αυτονόητου, παρακολουθεί τον εαυτό της εκόντα, άκοντα να αλλάζει. Τώρα παρακολουθεί αρκετές φορές το πρόγραμμα του δορυφορικού «Αλ Μανάρ», οργάνου της Χεζμπολλάχ, για να δει τι λέει η άλλη πλευρά, μήπως κάποιο νόημα είναι κρυμμένο.

Εξαιτίας του χαρακτήρα και της εμπειρίας της από καταστροφές -τόσα και τόσα οικογενειακά αφηγήματα προσφυγιάς- εκείνη δεν πρόκειται να συναριθμηθεί μάλλον ποτέ στη μεγάλη πρόσθεση των φανατικών που βλέπουν έξαφνα το φως της αλήθειας. Όμως με στενοχώρια φαίνεται να σκέφτεται ότι ενώ, πράγματι, το φθινόπωρο έρχεται μετά το καλοκαίρι, δεν είναι όλα τα καλοκαίρια ίδια. Κάποτε το θέρος θερίζει, όπως και στα «δικά μας» έπη, δίπλα στον Σκάμανδρο, δίπλα στον ποταμό Λιτάνι.

 

© 2012 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας - Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα